Bộ trưởng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Lê Minh Hoan cảnh báo sau khi lũ rút có thể phát sinh nhiều sự cố gây mất an toàn đê điều (Ảnh: Đoàn Bắc).

Đáng lưu ý, lũ lớn, đặc biệt lớn vượt lịch sử xuất hiện trên nhiều tuyến sông và gây ra 305 sự cố, uy hiếp nghiêm trọng đến an toàn hệ thống đê điều.

Để sớm khắc phục hậu quả, ổn định đời sống nhân dân, khôi phục sản xuất sau bão lũ, Bộ trưởng Lê Minh Hoan cho rằng, trước mắt, với vùng đồng bằng, ven biển cần tập trung chống lũ, đảm bảo an toàn đê điều sông Hồng - Thái Bình và khắc phục ngay các sự cố trên các tuyến đê sau lũ.

Theo ông, lũ trên các triền sông hiện nay vẫn ở mức rất cao (báo động 3, trên báo động 3), uy hiếp đến an toàn hệ thống đê điều. Do vậy, các địa phương cần tiếp tục triển khai công tác hộ đê, xử lý kịp thời các sự cố đê.

"Chúng ta tránh tình trạng chủ quan, lơ là vì khi lũ rút cũng sẽ phát sinh rất nhiều sự cố gây mất an toàn đê. Sau khi lũ rút, tập trung xử lý các sự cố đê điều để đảm bảo an toàn chống lũ", Bộ trưởng lưu ý.

Các địa phương và lực lượng liên quan cũng cần khẩn trương khắc phục hậu quả do bão gây ra; đảm bảo cung cấp, hỗ trợ đủ lương thực, thực phẩm, nước sạch, tuyệt đối không để người dân bị đói, rét; huy động lực lượng hỗ trợ người dân sửa chữa nhà ở, dọn dẹp vệ sinh môi trường, phòng chống dịch bệnh.

Đồng thời, theo Bộ trưởng, cần vận hành các trạm bơm và hệ thống công trình thủy lợi để tiêu úng cứu diện tích lúa và hoa màu bị ngập; chuẩn bị sẵn sàng nguồn giống để khôi phục sản xuất ngay sau bão.

Đặc biệt, ông Hoan nhấn mạnh cần tập trung khắc phục sớm sự cố hệ thống lưới điện, thông tin...

Hiện trường vụ lũ quét kinh hoàng ở thôn Làng Nủ, xã Phúc Khánh, huyện Bảo Yên, tỉnh Lào Cai (Ảnh: Ngọc Tân).

Với khu vực miền núi phía Bắc, Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề nghị các lực lượng tập trung tìm kiếm người mất tích tại sự cố cầu Phong Châu (tỉnh Phú Thọ) và mất tích do lũ, lũ quét, sạt lở đất ở Lào Cai, Yên Bái, Cao Bằng…

Việc sơ tán người dân cũng được lưu ý, bởi theo Bộ trưởng, nguy cơ cao có thể xảy ra sạt lở sau thời gian mưa lớn kéo dài, đất bão hòa nước.

Bộ trưởng nêu quan điểm địa phương cần kiên quyết không cho người và phương tiện qua lại nếu không bảo đảm an toàn; huy động lực lượng, vật tư, phương tiện để khắc phục sự cố thông tuyến giao thông.

Lắp trạm cảnh báo lũ quét tự động ở những vùng có nguy cơ cao

Về lâu dài, theo ông Hoan, cần tăng cường dự báo, cảnh báo, giảm thiệt hại do lũ quét, sạt lở đất, ngập lụt, trong đó tập trung nâng cao chất lượng công tác dự báo mưa định lượng mưa phục vụ cảnh báo lũ quét, sạt lở đất; lập bản đồ cảnh báo nguy cơ lũ quét, sạt lở đất chi tiết đến cấp thôn, bản.

Bộ trưởng Nông nghiệp cũng lưu ý việc củng cố, nâng cấp bảo đảm an toàn đập, hồ chứa nước, xây dựng hệ thống cảnh báo xả lũ hồ chứa; vận hành hiệu quả, an toàn công trình hồ chứa và vùng hạ du, nhất là các hồ chứa quan trọng đặc biệt: Sơn La, Hòa Bình, Thác Bà, Tuyên Quang.

Nước ngập đến cổ người tại một hộ dân cư ở Thái Nguyên trong trận lụt lịch sử vừa qua (Ảnh: Hữu Khoa).

Xây dựng, lắp đặt các trạm cảnh báo lũ quét tự động tại những vùng có nguy cơ cao xảy ra lũ quét; rà soát, bố trí sắp xếp, di dời người dân vùng có nguy cơ cao thiên tai, nhất là sạt lở đất, lũ quét khu vực miền núi đến nơi an toàn… cũng là những giải pháp lâu dài được Bộ trưởng Lê Minh Hoan đề cập.

Trong số những bài học kinh nghiệm rút ra được sau cơn bão số 3, Bộ trưởng Lê Minh Hoan nhấn mạnh việc vận dụng linh hoạt phương châm "4 tại chỗ" phù hợp với đặc điểm của các hộ dân cư và địa phương, đồng thời phát huy vai trò lực lượng xung kích cơ sở.

"Chính quyền các cấp và người dân chủ động trong ứng phó, phát hiện nguy cơ và kịp thời di dời, sơ tán khỏi các khu vực nguy cơ sạt lở đất, lũ quét đã giúp giảm thiểu thiệt hại về người", Bộ trưởng nêu quan điểm.

Ông dẫn chứng việc Trưởng thôn Kho Vàng (xã Cốc Lầu, huyện Bắc Hà, tỉnh Lào Cai) đã phát hiện và vận động cả thôn 115 người sơ tán đến nơi an toàn, tránh được thiệt hại do sạt lở đất; hay việc 142 giáo viên và học sinh trường Mường Hum (huyện Bát Xát) đã sơ tán đến nơi an toàn trước khi cả quả đồi sạt xuống.