"Nếu không có vaccine, chúng ta chỉ đi theo đuôi sốt xuất huyết"

(Dân trí) - Thông tin được BS Trương Hữu Khanh, Phó Chủ tịch Liên chi hội truyền nhiễm TPHCM chia sẻ tại cuộc thảo luận của các chuyên gia đầu ngành về sốt xuất huyết diễn ra ngày 26/9 tại TPHCM.

Theo BS Khanh, từ 1959 đến nay, sốt xuất huyết lưu hành ngày càng phức tạp, lan rộng và diễn ra quanh năm, không còn theo mùa. Trong khi đó, các biện pháp kiểm soát muỗi truyền bệnh gặp nhiều khó khăn do vấn đề đô thị hóa, giao thương, đi lại. Hằng năm, nước ta có hàng trăm nghìn trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết với hàng chục đến hàng trăm ca tử vong.

Số liệu tại Bệnh viện Nhi đồng 1 cũng ghi nhận, số ca mắc sốt xuất huyết hiện đang tăng cao hơn so với cùng kỳ năm 2023. Tháng 8/2024, bệnh viện có 130 trẻ mắc sốt xuất huyết nhập viện và 8 trường hợp gặp biến chứng sốc sốt xuất huyết, phải điều trị tích cực.

"Nếu không có vaccine, chúng ta chỉ đi theo đuôi sốt xuất huyết" 第1张

Trẻ mắc sốt xuất huyết nặng điều trị tại TPHCM.

Sốt xuất huyết gây ra các biến chứng nguy hiểm như tụt huyết áp, suy tim, suy thận, sốc mất máu, suy đa tạng, xuất huyết não, hôn mê… Bệnh có nguy cơ trở nặng vào giai đoạn hết sốt từ ngày thứ 3 đến thứ 5 của bệnh khiến người nhiễm dễ chủ quan. Các nhóm có nguy cơ trở nặng cao hơn khi mắc sốt xuất huyết gồm: trẻ em, phụ nữ có thai, người mắc các bệnh mãn tính, béo phì…

"Sốt xuất huyết đã không còn đơn giản như mọi người nghĩ. Gần như mọi năm, tới hẹn, bệnh viện sẽ quá tải ca bệnh sốt xuất huyết. Tuy lưu hành đã lâu nhưng đến nay bệnh sốt xuất huyết không có phương pháp điều trị đặc hiệu, chủ yếu phát hiện sớm và điều trị các triệu chứng. Chính vì thế Tổ chức Y thế Thế giới (WHO) kêu gọi bên cạnh truyền thông nâng cao nhận thức về bệnh, kiểm soát vector lây truyền bệnh, giám sát chặt chẽ bệnh, người dân cần tiêm chủng vaccine để phòng bệnh hiệu quả", bác sĩ Khanh nói.

"Nếu không có vaccine, chúng ta chỉ đi theo đuôi sốt xuất huyết" 第2张

Vaccine sốt xuất huyết được VNVC triển khai tiêm đầu tiên tại Việt Nam từ ngày 20/9 được kỳ vọng giảm gánh nặng do bệnh sốt xuất huyết gây ra.

Là đơn vị triển khai tiêm vaccine sốt xuất huyết đầu tiên tại Việt Nam từ ngày 20/9, BS Bạch Thị Chính, Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết gần 200 trung tâm tiêm chủng trên toàn quốc của VNVC đã tiêm và tiếp nhận đăng ký đặt trước gần 15.000 liều vaccine sốt xuất huyết cho trẻ em và người lớn. Vaccine có phác đồ tiêm gồm 2 mũi cách nhau 3 tháng cho trẻ từ 4 tuổi trở lên đến người lớn, có hiệu quả bảo vệ lâu dài.

BS Bạch Thị Chính chia sẻ thêm, VNVC có thế mạnh là hệ thống tiêm chủng hàng đầu Việt Nam với gần 200 trung tâm, hơn 10.000 bác sĩ, điều dưỡng, nhân viên y tế, hệ thống kho lạnh và xe lạnh vận chuyển vaccine đạt chuẩn GSP đảm bảo chất lượng vaccine và quy trình tiêm chủng an toàn cao nhất. Ngoài tổ chức tiêm tại chỗ, VNVC còn có thể triển khai các đội tiêm lưu động đến các trường học, doanh nghiệp, khu dân cư… để kịp thời bảo vệ sức khỏe cho trẻ em và người lớn trước chu kỳ đỉnh dịch sốt xuất huyết thường xảy ra vào tháng 10 hằng năm.

Hiện nay, tuy chưa đến đỉnh dịch, nhưng tình hình số ca nhiễm liên tục gia tăng. Ví dụ tại TPHCM, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật ghi nhận trong tuần 38 (từ 16-22 tháng 9/2024), thành phố có 328 trường hợp mắc bệnh sốt xuất huyết, tăng 8,3% so với trung bình 4 tuần trước. Tổng số ca sốt xuất huyết tích lũy từ đầu năm 2024 đến nay là hơn 7.000 ca.

"Nếu không có vaccine, chúng ta chỉ đi theo đuôi sốt xuất huyết" 第3张

Nhiều trẻ em trong độ tuổi học đường tiêm vaccine ngừa sốt xuất huyết tại VNVC.

Vaccine ngừa sốt xuất huyết được VNVC sử dụng, triển khai tiêm cho người dân do hãng dược phẩm Takeda, Nhật Bản sản xuất tại Đức, phòng đầy đủ 4 túyp huyết thanh virus gây bệnh gồm DEN-1, DEN-2, DEN-3 và DEN-4. Đây là vaccine sốt xuất huyết đầu tiên được phê duyệt tại Việt Nam.   

PGS.TS Nguyễn Thị Kim Tiến - Nguyên Bộ trưởng Bộ Y tế, cho biết, gần 40 năm trước, Việt Nam đã chứng kiến dịch sốt xuất huyết khủng khiếp tại Đồng bằng Sông Cửu Long. Thời điểm đó, việc phòng bệnh chủ yếu dựa vào diệt muỗi và lăng quăng, không có thuốc điều trị đặc hiệu, vì vậy rất nhiều ca tử vong đã xảy ra tại TPHCM và vùng Đồng bằng Sông Cửu Long. Bà đánh giá vệc đưa vào sử dụng vaccine sốt xuất huyết là bước tiến quan trọng trong công tác phòng chống bệnh nguy hiểm này.

"Nếu không có vaccine, chúng ta chỉ đi theo đuôi sốt xuất huyết" 第4张

Một trong các khách hàng lớn tuổi đến tiêm vaccine sốt xuất huyết tại VNVC.

Vaccine sốt xuất huyết đã được Takeda nghiên cứu và phát triển trong 45 năm, thử nghiệm dựa trên dữ liệu từ hơn 28.000 người tham gia.

Vaccine sốt xuất huyết của Takeda là một phần quan trọng trong chiến lược kiểm soát toàn diện sốt xuất huyết. Vaccine có hiệu lực bảo vệ cao phòng mắc và nhập viện, giúp cơ thể sinh miễn dịch bền vững. 

Theo đó, vaccine được chứng minh có hiệu lực bảo vệ cao lên đến hơn 80% sau tiêm liều thứ hai. Vaccine cũng giúp giảm nhập viện do sốt xuất huyết với tỷ lệ giảm lên đến 90,4%.

Hiện nay, vaccine đã được triển khai tiêm trong chương trình tiêm chủng cho cộng đồng tại nhiều quốc gia lưu hành dịch, có số ca mắc và tử vong cao như Brazil và Argentina. Tại Indonesia, vaccine được đưa vào chương trình tiêm chủng cấp tỉnh của 3 thành phố ghi nhận số ca mắc cao. Hơn 40 quốc gia đã phê duyệt sử dụng vaccine bao gồm các quốc gia châu Âu, Nam Mỹ, Đông Nam Á và kể cả Việt Nam.